Międzynarodowy obrót towarowy wiąże się z wieloma formalnościami, z których odprawa celna należy do najważniejszych. To właśnie ona decyduje, czy przesyłka przekroczy granicę bez opóźnień i komplikacji. Choć procedury celne mogą brzmieć skomplikowanie, dobrze zorganizowany proces odprawy pozwala uniknąć zbędnych kosztów, nieporozumień i przestojów. W tym artykule pokazujemy, na czym polega odprawa celna, kiedy jest wymagana, jakie dokumenty są do niej potrzebne oraz jak skutecznie przejść przez cały proces.
Czym jest odprawa celna?
Odprawa celna polega na przeprowadzeniu kontroli dokumentów oraz zawartości przesyłek przekraczających granicę celną. Dany urząd celny sprawdza zgodność towaru ze zgłoszeniem, pobiera opłaty celne i inne należności, takie jak podatek VAT. W przypadku importu towarów importer jest zobowiązany do ich uiszczenia. Kontrola celno-skarbowa może obejmować całość ładunku lub tylko jego fragment, w zależności od rodzaju przewozu. Może odbywać się z udziałem przedsiębiorcy lub bez jego obecności.
Istotnym dokumentem regulującym te działania jest Ustawa o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 roku. Dzięki odprawie możliwe jest zabezpieczenie obrotu międzynarodowego, zgodnie z Unijnym Kodeksem Celnym oraz innymi obowiązującymi umowami i rozporządzeniami.
Jakie są rodzaje odprawy celnej?
Rodzaje odprawy celnej zależą od celu przewozu, rodzaju towaru oraz sposobu przekraczania granicy.
Odprawa czasowa
Ten typ odprawy ma zastosowanie, gdy towary wysyłane za granicę mają wrócić do kraju po określonym czasie. Typowym przykładem może być wysyłka towaru na międzynarodowe wystawy lub targi.
Odprawa ostateczna
Towar zostaje odprawiony jednorazowo, bez zamiaru jego powrotu przez granicę celną. Ten wariant stosuje się najczęściej przy klasycznym eksporcie i imporcie.
Odprawa odroczona
Stosuje się ją, gdy służby celne nie są w stanie dokonać właściwej kontroli w pierwotnym miejscu, z powodu braku odpowiednich technik. W takiej sytuacji kontrola przekazywana jest do innego urzędu celnego.
Odprawa zwykła
Wymaga przedstawienia kompletu dokumentów i towaru w urzędzie celnym. Jest to pełna procedura, w której odbywa się szczegółowa kontrola.
Odprawa uproszczona
To procedura dostępna dla firm uznanych przez służby celne za wiarygodne, zwykle zajmujących się towarami niewymagającymi zezwoleń. Może być realizowana bez konieczności przedstawiania towaru – w magazynie lub siedzibie firmy. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się także przedstawienie niekompletnego zgłoszenia celnego z późniejszym uzupełnieniem danych.
Kiedy odprawa celna jest niezbędna?
Odprawa celna jest wymagana, gdy towary są wywożone poza Unię Europejską lub sprowadzane z państw nienależących do wspólnoty. Obowiązuje także w przypadku przewozów do regionów, które formalnie są częścią UE, ale nie przestrzegają unijnych przepisów podatkowych – jak na przykład Wyspy Kanaryjskie.
Podstawą prawną regulującą te kwestie jest Unijny Kodeks Celny, który obowiązuje od 1 maja 2016 roku. Zasady odprawy mają zastosowanie w całej Wspólnocie, a ich celem jest zapewnienie jednolitości postępowań celnych.
Dokumenty do odprawy celnej
Każda procedura celna wymaga przygotowania odpowiedniego zestawu dokumentów. Wśród najważniejszych dokumentów znajdują się:
- deklaracja celna – formularz zawierający dane dotyczące rodzaju towaru, jego pochodzenia, wartości oraz przeznaczenia. Na podstawie tych informacji służby celne mogą przeprowadzić kontrolę i ustalić należności celno-podatkowe;
- faktura handlowa – zawiera informacje o wartości przewożonych produktów, dane sprzedawcy i nabywcy oraz warunki dostawy;
- list przewozowy – dokument transportowy, w którym znajdują się dane podmiotu dokonującego załadunku, odbiorcy oraz miejsce docelowe przesyłki;
- specyfikacja towarów lub lista towarowa – szczegółowy wykaz przewożonych produktów, uwzględniający ich nazwę, ilość, wagę i sposób pakowania;
- zezwolenia i licencje – dokumenty wymagane w zależności od rodzaju przewożonego towaru, np. dla produktów objętych ograniczeniami;
- dokument przewozowy AWB (w transporcie lotniczym) – zawiera informacje o przewoźniku, nadawcy, odbiorcy i zawartości przesyłki;
- certyfikaty i oświadczenie eksportera – mogą obejmować certyfikat pochodzenia, deklarację zgodności CE, a w przypadku przewożenia fauny i flory dokumenty CITES lub zaświadczenia weterynaryjne;
- dokumenty wymagane przy przewozie drogą morską i kolejową – np. konosament (B/L), morski list przewozowy (SWB), kolejowy list przewozowy CIM/SMGS.
Ich kompletność i poprawność wpływają bezpośrednio na czas zakończeniu odprawy celnej oraz koszt odprawy celnej.
Jak wygląda odprawa celna?
Proces odprawy zależy od rodzaju przewozu i kraju pochodzenia towaru. Może być przeprowadzany tradycyjnie lub elektronicznie, w zależności od infrastruktury i dostępnych rozwiązań technologicznych.
Rejestracja i identyfikacja podmiotów gospodarczych (w przypadku zgłoszenia elektronicznego)
Przed rozpoczęciem odprawy przedsiębiorca musi zarejestrować się w systemie celnym i uzyskać numer EORI. Identyfikacji podmiotów gospodarczych dokonuje się na Platformie Usług Elektronicznych Służby Celnej.
Elektroniczne zgłoszenie celne
Niezależnie od tego, czy chodzi o import, czy eksport, konieczne jest zgłoszenie celne. Przy eksporcie wykonuje się je w Systemie Kontroli Eksportu (ECS) – oznaczone jest komunikatem IE515. Po jego przetworzeniu wystawiane jest poświadczone zgłoszenie celne, zawierające datę i czas przyjęcia zgłoszenia celnego oraz informację o nadaniu numeru odprawy celnej.
Urzędowe potwierdzenie wywozu towaru
Po przekroczeniu granicy system generuje urzędowe potwierdzenie wywozu towaru (IE599). Dokument ten stanowi podstawę do zastosowania zerowej stawki VAT i potwierdza zakończenie procesu odprawy.
Zwolnienie towaru do obrotu
Po pozytywnej weryfikacji dokumentów i kontroli towaru następuje zwolnienie towaru – można wywieźć lub wwieźć towar. Służby celne mogą jednak zadecydować o dodatkowej kontroli fizycznej lub dokumentacyjnej, w zależności od ryzyka i typu przewożonego towaru.
Ile trwa odprawa celna?
Cały proces może trwać od kilku godzin do kilku dni. Na czas trwania mają wpływ m.in. kompletność dokumentów, rodzaj przewożonych produktów oraz to, czy przeprowadzana jest odprawa uproszczona. Aby przyspieszyć cały proces i zapewnić swobodny przepływ towarów, warto skorzystać z usług profesjonalnej agencji celnej.
Agencja celna ELCOM GROUP – wsparcie w Małaszewiczach
Nasza agencja celna specjalizuje się w profesjonalnej obsłudze procedur celnych związanych z importem, eksportem i tranzytem. Zajmujemy się m.in. przygotowaniem dokumentacji, wystawianiem zgłoszeń, prowadzeniem odpraw w systemie TIR oraz realizacją procedur uproszczonych – bez konieczności fizycznego przedstawiania towaru w urzędzie. Oferujemy także obsługę dokumentów takich jak SMGS, CMR, T1, IM i EX, umożliwiając szybkie przejście przez wszystkie etapy odprawy. Dodatkowo zapewniamy pełną reprezentację klientów przed służbami celnymi, wspierając ich w kontaktach z administracją, przygotowaniu wymaganych dokumentów oraz w trakcie kontroli.
FAQ:
1. Czy odprawa celna dotyczy tylko towarów spoza Unii Europejskiej?
Nie, obowiązek ten dotyczy także niektórych obszarów należących do UE, które nie stosują wspólnej polityki podatkowej. Towary spoza Unii Europejskiej zawsze wymagają odprawy – niezależnie od ich rodzaju.
2. Jak dokonać odprawy celnej krok po kroku?
Należy przygotować wymagane dokumenty, przejść proces rejestracji w systemie celnym i złożyć zgłoszenie. Następnie służby celne przeprowadzają kontrolę. W ten sposób przebiega odprawa celna zarówno przy imporcie, jak i eksporcie.
3. Czy złożenie deklaracji celnej wystarczy, aby wykonać eksport towarów?
Nie zawsze. Eksport towarów wymaga również przygotowania innych dokumentów, np. faktury handlowej czy listu przewozowego. Złożenie deklaracji celnej to tylko jeden z etapów całej procedury.
